در گفت وگو با خشكشوئی آنلاین اعلام شد
تكرار تجربه آتش سوزی پلاسكو در بزرگترین بازار سرپوشیده دنیا
خشكشوئی آنلاین: روز ۱۸ اردیبهشت ماه در حالی شاهد آتش سوزی در بازار تاریخی تبریز بعنوان بزرگترین بازار سرپوشیده دنیا بودیم كه به قول محققان در این حادثه تجربه آتش سوزی پلاسكو بعنوان نمونه بارز از نوع عملكرد نادرست در حفاظت از ابنیه و ساختمان، تكرار شد و این حادثه به علت اتصال برق و وجود مواد اشتعال زا رخ داد.
دكتر علی بیت اللهی در گفتگو با ایسنا، حفظ آثار تاریخی را یكی از مهمترین مسئولیت های كشورها در زمینه كاهش خطر پذیری مخاطرات طبیعی یا انسان ساخت دانست و اظهار داشت: رویكردهای ما در محافظت آثار پرارزش فرهنگی نباید غیر فعال و مقابله ای باشد بلكه با اقدامات بسیار ساده و كم هزینه می توان در این زمینه اقدام نمود تا این آثار گرانبها در مقابل مخاطرات، حداقل صدمه پذیری را داشته باشند.
دبیر كارگروه ملی مخاطرات، زلزله و لغزش لایه های زمین با اشاره به آتش سوزی بازار بزرگ تبریز اظهار نمود: این حادثه در روز ۱۸ اردیبهشت ماه در بخشی از این بازار رخ داد و این رویداد از آنجا مهم به نظر می آید كه می توانست منجر به از بین رفتن بخش عظیمی از این نماد معماری پرارزش تاریخ كشور شود.
این محقق حوزه مخاطرات این آتش سوزی را در "سرای ایكی قاپیلی" (دو دری) یا راسته ایكی قاپیلی تبریز دانست و خاطرنشان كرد: در این آتش سوزی ۲۹ نفر گرفتار جراحت شدند كه ۱۹ نفر آنها از آتش نشانان بودند. بیشتر از ۱۳۰ باب مغازه گرفتار حریق شدند و به صورت كامل اجناس داخل آنها از بین رفت ضمن آنكه سقف شیروانی تیمچه هم صدمه دید و در نهایت ضعف عمده ای كه نظیر آنرا در ساختمان پلاسكو مشاهده كردیم، در این حادثه هم مشاهده كردیم.
وی با تاكید بر اینكه چنین پتانسیل صدمه پذیری اساساً در مورد بازار تهران هم وجود دارد، با طرح این سوال كه چرا اقدامات پیشگیرانه و ابتدایی برای محافظت آثار پرارزش فرهنگی صورت نمی گیرد، تصریح كرد: حادثه پلاسكو یك نمونه بارز از نوع عملكرد نادرست در حفاظت از ابنیه و ساختمان و كل دارایی هایی است كه در اختیار داریم. حادثه پلاسكو نشان داد كه اگر اقدامات بسیار ساده و كم هزینه را پیش از وقوع حادثه انجام می دادیم هیچگاه ساختمان پلاسكو كه نماد مدرنیته تهران بود، فرو نمی ریخت، همین قیاس را در مورد بازار تبریز هم می توان داشت.
جزئیات تجربه تكراری آتش سوزی
دبیر كارگروه ملی مخاطرات، زلزله و لغزش لایه های زمین اظهار داشت: این آتش سوزی تا ساعات اولیه روز ۱۹ اردیبهشت ادامه یافته و در نهایت با تلاش مأموران آتش نشانی مهار گشت. بازار تبریز مهمترین بازار تاریخی سرپوشیده دنیا است و صیانت از آن بسیار لزوم دارد. جا دارد كه ارزیابی صدمه پذیری این مجموعه ملی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به تجربیات مخاطرات، نظیر سیل های فروردین ماه سال جاری، اضافه كرد: بررسی این حوادث نشان داده است در مجموعه های اجرایی و تصمیم گیر به اقدامات پیشگیرانه بها كمتری داده می شود و این در شرایطی است كه محدوده بازار تبریز از قدیمی ترین محلات تبریز است و در مركز شهر با معابر تنگ و پر تراكم جای گرفته است.
موقعیت و محدوده بازار تبریز
به گفته وی محل رخداد حریق، سرای ایكی قاپیلی بازار لوازم آرایشی بوده است كه این نقطه از شمال به "تیمچه میرزا علی"، از جنوب به بازار "كیف چیلر"، از شرق به "تیمچه خان" و از غرب به بازار "صادقیه" متصل می شود.
مدیر بخش زلزله مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی به تشریح علل رخداد این آتش سوزی اشاره نمود و خاطرنشان كرد: بنا به قول مسئولان محلی، حوالی ساعت ۲۲ و ۱۵ دقیقه ۱۸ اردیبهشت با گزارش مشاهده دود و آتش از بام بازار تبریز از جانب شهروندان به سامانه ۱۲۵، تیم های عملیاتی آتش نشانی تبریز به محل اعزام شده و بعد از حضور در محل حادثه و مشاهده حادثه ضمن تقسیم بندی گروه های عملیاتی به تیم های آتش نشانی به مهار، كنترل و اطفا حریق پرداختند.
وی با تاكید بر اینكه در محل آتش سوزی ۱۵۰ تا ۲۰۰ مغازه قرار دارد، اظهار نمود: محل حریق، راسته فروش لوازم آرایشی و بهداشتی بود و مغازه های این راسته به علت نوع كار خود با مواد با قابلیت اشتعال بالا سروكار داشتند كه این امر در گسترش آتش سوزی بی تأثیر نبوده است ولی اقدامات مقابله ای آتش نشانان تبریز مانع از تداوم و گسترش حریق در بازار بزرگ تبریز شد كه در غیر این صورت می توانست خسارت های به مراتب بیشتری را بار آورد.
بیت اللهی با اشاره به اینكه این آتش سوزی در كمتر از پنج ساعت مهار گشت، افزود: این آتش سوزی در حالی رخ داد كه در ۱۳ آبان ماه سال ۱۳۸۸ در حوالی ساعت ۱۷ و ۳۰ دقیقه در همین راسته "ایكی قاپیلی" بازار تبریز آتش سوزی رخ داد كه مدت زمان بیشتری برای اطفا آتش طول كشید. ازاین رو محل رخداد حریق، پیش تر سابقه آتش سوزی را داشته است.
دلایل بروز آتش سوزی بازار تاریخی تبریز
وی با اشاره به انجام مطالعات میدانی در محل آتش سوزی بازار تبریز توضیح داد: كارشناسان همكار این مطالعه به محل حادثه اعزام شدند و ضمن بازدید منطقه و مصاحبه با مردم و كسبه، دریافتند وقوع اتصال در پست ترانس برق واقع در محوطه سرا، علت حریق بوده است.
بیت اللهی با اشاره به اینكه در محل وقوع آتش سوزی حدود ۱۳۰ باب مغازه طعمه حریق شدند، تصریح كرد: عمده ترین دلیل گسترش آتش به واحدهای مجاور وجود مواد قابل اشتعال مانند انواع اسپری ها، مواد آلی و شیمیایی بوده است و علاوه بر آن طبق گفته برخی از اهالی، انفجار كپسول های موجود در مغازه ها از دیگر علل بروز این آتش سوزی بوده است.
به گفته وی بازدیدهای میدانی این محققان عمده ترین علل حریق و گسترش این آتش سوزی به این شرح است:
-اتصال برق
-وجود مواد با قابلیت اشتعال بالا
-زمان رخداد كه مصادف با تعطیلی بازار بوده است
-اطلاع با تأخیر حادثه به آتش نشانی
-دسترسی سخت به محل حادثه برای ماشین های آتش نشانی
-عدم وجود پرسنل حفاظتی در محدوده وقوع حریق
-عدم وجود سامانه اخطار اتوماتیك حریق
-عدم وجود سامانه اطفا حریق در محل رخداد
بیت اللهی با تاكید بر لزوم انجام بازدیدهای دوره ای و نوسازی سامانه برق در مجموعه های قدیمی، تصریح كرد: سیم كشی برق در بازار تبریز نظیر بازار تهران، فاقد كیفیت مناسب می باشد. انشعابات متعدد، باركشی بیش از اندازه، سیم كشی بدون محاسبه، مصرف بیش از حد برق، باعث از بین رفتن تدریجی كیفیت عایق های روكش كابل ها و منجر به اتصالات مختلف خواهد شد.
به گفته وی مواد با قابلیت اشتعال بالا مانند اسپری ها در مجاورت كانون جرقه و اتصال برق، زمینه را برای شروع و گسترش آتش آماده می كند.
عضو هیأت علمی مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی دسترسی مشكل، وجود معابر تنگ به علت ریزدانه بودن بافت منطقه را از دیگر چالش های این منطقه ذكر كرد كه مشكلات زیادی را برای ورود بموقع مأموران آتش نشانی و مقابله آنها با حریق فراهم نموده است و خاطرنشان كرد: در بعضی از نقاط منطقه آتش سوزی طول شیلنگ های انتقال آب و اطفا آتش ماشین ها به بیشتر از ۱۰۰ متر هم می رسید ضمن آنكه طبق گفته حاضرین در زمان و دقایق و ساعت شروع حادثه، نیروهای نگهبانی در محل نبودند و درهای ورودی به بازار قفل و دسترسی به داخل برای عموم هم امكان پذیر نبوده است.
وی با اشاره به اینكه مجموعه بازار در محل راسته"ایكی قاپیلی" فاقد سیستم اخطار و اطفا حریق بوده است، اظهار داشت: تصاویر منتشره در بعد حادثه نشان داده است كپسول های نصب شده در بازار، داخل جعبه های فلزی بودند كه قفل داشتند. اینكه این كپسول ها آماده به كار بوده یا نه، امری است كه باید به صورت جزئی تحقیق شود. با بررسی های میدانی و ارزیابی های به عمل آمده می توان گفت متأسفانه مجموعه پرارزش بازار تبریز بعنوان بزرگترین بازار سرپوشیده جهان و یكی از آثار ملی و میراث جهانی كشور، فاقد زیرساخت های مناسب ایمنی و اطفا حریق بوده و با عنایت به سابقه وقوع حریق در این مجموعه و برخورداری از ضریب صدمه پذیری بالا در مقابل انواع مخاطرات انسانی و طبیعی اهتمام و توجه بیشتر از پیش مسؤولان را در این زمینه می طلبد.
پیشنهاداتی كه می تواند در حفظ ابنیه های پرارزش ما را یاری كند
دبیر كارگروه ملی مخاطرات با اشاره به اینكه بازار تبریز با ۶۵۰۰ حجره، ۴۰ نوع شغل و صنف، ۲۰ راسته، ۳۵ سرا، ۲۵ تیمچه، ۱۱ دالان و چندین مدرسه، مسجد، كاروانسرا و حمام در كنار هم، كامل ترین سازمان اجتماعی را در بین بازارهای ایران به وجود آورده است، تصریح كرد: این بازار به علت خصوصیت های مهم معماری و تجاری بزرگترین اثر ثبت جهانی شده ایران به حساب می آید ازاین رو با هدف كاهش ریسك آتش و مخاطرات ثانویه ناشی از رخداد حوادث طبیعی لزوم دارد تا به صورت جدی، اقدامات زیر در بازار تهران به مرحله اجرا درآید.
به گفته وی اجرای اقدامات ذیل در مجموعه های تجاری تاریخی چون بازار تهران و تبریز مهم است:
-بررسی خطوط و تأسیسات برق و گاز و تعیین نقاط صدمه پذیر
-نگهداری ایمن مواد قابل اشتعال توسط كسبه
-راه اندازی سامانه های اخطار حریق
-تجهیز محدوده به سامانه های اطفا حریق چون سیستم اطفا با آب و سایر روش های خاموش كردن آتش
-انجام مطالعات و تحلیل ریسك مخاطرات طبیعی و انسان ساخت برای كل مجموعه بازارها
به گزارش خشكشوئی آنلاین به نقل از ایسنا، بازار تبریز كه قدمت آن به قرن چهارم هجری قمری می رسد، بعنوان یكی از زیباترین و بزرگترین بازارهای به هم پیوسته و گواهی زنده بر اصالت تجارت و معماری در مشرق زمین است. این بازار حدود سه سده پیش و بعد از وقوع زمین لرزه تاریخی تبریز در سال ۱۱۹۳ قمری توسط "نجفقلی خان دنبلی" حاكم وقت تبریز بازسازی شد. بازار تبریز در سال ۱۳۵۴ خورشیدی در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. تاریخ بنای این مجموعه مشخص نیست؛ ولی خیلی از جهان گردانی كه طی سده چهارم هجری تا دوره قاجاریان از این بازار بازدید كرده اند، درباره آن اطلاعاتی عرضه كرده اند.
نت های پیام
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب